Ongelijke zeespiegelstijging
De zeespiegel stijgt, maar niet overal ter wereld evenveel. Dr. Aimée Slangen van NIOZ: “Regionaal is de verandering afhankelijk van onder andere oceaanstromingen, de uitzetting van het water onder hogere temperaturen en de afstand ten opzichte van de grootste ijskappen. Het totaal van deze componenten creëert zogenaamde hotspots, waar meer zeespiegelstijging is dan op andere plaatsen.” Uit nieuw onderzoek blijkt nu dat er een kans bestaat op extreme zeespiegelstijging die groter is dan eerder gedacht. Een schatting van de bovengrens kan daardoor wel een meter boven de gemiddelde schatting liggen en een zeespiegelstijging van 1,80 deze eeuw kan dan ook niet worden uitgesloten.

Extreme condities
Dr. ir. Renske de Winter van de Universiteit Utrecht onderzocht samen met Dr. Slangen (NIOZ) en Utrechtse collega’s wat de invloed op zeespiegel is als de hele mogelijke bandbreedte voor de bijdrage van de ijskappen wordt meegenomen. “Alle voorgaande onderzoeken gingen uit van gemiddelde bijdrage van de Groenlandse en Antarctische ijskappen”, vertelt De Winter. “Maar wij hebben gekeken naar de totale range van ijsdynamische bijdrage van de ijskappen van Groenland en Antarctica, inclusief bijdragen aan zeespiegelstijging die deze eeuw een kleine kans hebben maar zeker niet ondenkbaar zijn.” 

Totale bandbreedte
Op basis van de IPCC-inschattingen is de stijging van de zeespiegel globaal gemiddeld ongeveer tachtig centimeter in 2100. De Winter beargumenteert dat we echter uit moeten gaan van de totale range aan mogelijke zeespiegelstijging deze eeuw, inclusief bijdrages van de ijskappen aan de bovenkant van de bandbreedte die resulteren in een aanzienlijke kans op een hogere zeespiegelstijging. “De kans hierop is weliswaar klein, maar de gevolgen zijn groot.” 


“Wanneer je omstandigheden in voorspellingen in een grafiek wilt weergeven, heb je te maken met de zogenaamde normaalverdeling”, legt De Winter uit. “Het IPCC kijkt vooral naar de meest aannemelijke omstandigheden, waarbij er consensus is dat deze gaat optreden. Wij hebben gekeken naar de uitlopers van de grafiek die een kans van tien procent of kleiner hebben en de gevolgen daarvan op regionale zeespiegel. Tien procent kans lijkt heel klein, maar om Nederland te beschermen voor overstromingen moeten de duinen en dijken wettelijk een storm met een kans van 0,0001% kunnen doorstaan. Ten opzichte daarvan hebben deze zeespiegel projecties een veel grotere kans om daadwerkelijk op te treden.”

Grote gevolgen
Door de ongelijke verdeling in de wereldwijde zeespiegelstijging is het mogelijk dat de zeespiegel op hotspots tot zo’n 1,80 meter stijgt in de komende tachtig jaar. “De kans op zo’n grote bijdrage van de ijskappen van Groenland en Antarctica is klein, maar de gevolgen zijn groot”, zegt De Winter. “Overigens ligt de kust van Nederland niet in een hotspot, desalniettemin kan ook in Nederland deze eeuw de zeespiegel al meer dan 1,5 m stijgen. Daarbij zijn wij het land in de wereld dat het beste is voorbereid op een stijgende zeespiegel, omdat we een geschiedenis hebben waarin we ons moeten verdedigen tegen overstromingen. Voor laaggelegen en dichtbevolkte gebieden zoals de Mekongdelta in Vietnam, dat ook nog eens te maken heeft met extreme bodemdaling, zal de stijgende zeespiegel een veel groter probleem vormen. Hoe dan ook zullen de risico’s van overstroming vele malen groter worden.”