Sound couch makes low dunes, marram grass builds height

Wide or high dunes

Initiation of each dune starts by accumulation of the first grains of sand on a beach. Both young sand couch and marram grass can provide the necessary shelter to start a dune. Yet marram grass is better at creating a high dune, Lammers explains. "Marram grass hates wet feet; it is less able to withstand flooding by the sea. We think that's why marram grass wants to quickly elevate itself by locally capturing more sand and forming a narrow, high dune. Sand couch is a bit more tolerant of salty conditions, so it doesn't grow upward as quickly, but spreads more horizontally."

Creating shelter

The idea used to be that marram grass could only establish itself once sand couch had formed young, so-called embryonic dunes. But in an experiment with thousand young marram grass plants, Lammers and colleagues discovered that these plants actually settle less quickly on those embryonic dunes. "In other words, sand couch even seems to have a local negative effect  on the establishment of marram grass," Lammers says. At the same time, she saw that the low dunes formed by sand couch could, under the right conditions, provide enough shelter to allow marram grass to establish on the bare patches in between.

Helping dune formation

Knowledge about characteristics of specific plants and their interactions is important in restoring coastal landscapes, Lammers emphasizes. "Dunes and also salt marshes play an important role in coastal defense and in biodiversity. In our project, we also conducted experiments with biodegradable structures, which could aid the establishment of new dune or salt marsh plants. If you want to use those structures in the right way, though, you have to  understand how plants affect each other."

Biestarwegras maakt lage duintjes, helmgras bouwt de hoogte in

Het ene gras is het andere niet, bij het vormen van jonge duintjes op een strandvlakte. Dat blijkt uit het promotieonderzoek van kustecoloog Carlijn Lammers aan het NIOZ. Lammers ontdekte dat biestarwegras het vestigen van helmgras soms in de weg kan zitten. “Tot nu toe was het idee dat helmgras zich vestigt bovenop heel jonge duintjes die door biestarwegras gevormd kunnen zijn, maar onze resultaten laten iets anders zien”, zegt Lammers. Zij verdedigt haar proefschrift op 2 april aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Brede of hoge duinen

Het vormen van een duintje begint met het vasthouden van de eerste paar zandkorrels op een open vlakte. Zowel jong biestarwegras als helmgras kunnen daarvoor zorgen. Toch is helmgras  beter in het maken van een hoog duin, legt Lammers uit. “Helmgras heeft een hekel aan natte voeten; het kan minder goed tegen overstroming door zee. Wij denken dat helmgras daarom snel hoogte wil creëren door lokaal meer zand vast te houden en een smal, hoog duin te vormen. Biestarwegras is wat toleranter voor zoute condities, dus groeit minder snel omhoog, maar verspreidt zich meer horizontaal.”

Luwte bieden

Het idee bestond dat helmgras zich pas kan vestigen als biestarwegras jonge, zogeheten embryonale duinen heeft gevormd. Maar bij een experiment met duizend uitgezette helmgrasplantjes, ontdekten Lammers en collega’s dat helmgras zich juist mínder snel vestigt op die embryonale duinen. “Met andere woorden: biestarwegras lijkt lokaal zelfs een negatief effect te hebben op de vestiging van helmgras”, aldus de promovenda. Tegelijk zag Lammers dat die lage, door biestarwegras gevormde duinen, onder de juiste condities wél voldoende luwte konden bieden om op de tussenliggende, kale stukken helmgras te laten vestigen.

Duinvorming helpen

De kennis over eigenschappen van specifieke planten en hun interacties is belangrijk bij het herstel van kustlandschappen, benadrukt Lammers. “Duinen en ook kwelders hebben een belangrijke functie in de kustverdediging en in de biodiversiteit. In ons project hebben we ook experimenten gedaan met biologisch afbreekbare structuren, die de vestiging van nieuwe duin- of kwelderplanten een handje zouden kunnen helpen. Om die structuren op de juiste manier te gebruiken, moet je wel goed weten hoe planten elkaar beïnvloeden.”