- for Dutch, scroll down -

The project Wadden Mosaic focused on the sublittoral nature of the Wadden Sea, the area permanently covered by water. The research concentrated on species living in the bottom or on the seabed, such as shellfish, worms, starfish, crabs and shrimps. The Swimway Wadden Sea project mapped the role of the Wadden Sea for different fish species, with the aim of understanding their migration patterns and the importance of the area for biodiversity.

Research into the ecological significance of the subtidal area

Oscar Franken, scientific coordinator of the Wadden Tools Wadden Mosaic project, looks back: ‘Until recently, an area-wide picture of benthic life in the Wadden Sea was lacking. Thanks to two large sampling campaigns, we now have detailed data on the distribution of almost 140 species in the sublittoral, the permanently submerged part of the Wadden Sea, and their relationships.’

The study focused on the deeper parts of the Wadden Sea and mapped ecologically valuable areas. Various management measures were also tested. These showed that complex structures provide protection for juvenile shellfish, that hard structures on the mudflats rapidly develop into species-rich habitats, and the possibility of restoring submerged seagrass was investigated.

The overlap between protected areas and ecologically important sites was also evaluated. ‘In the deeper parts of the Wadden Sea, only two per cent of ecologically important sites fall within protected areas,’ says Franken. All in all, the study provided valuable insights.’

Fish in the hidden world of the Wadden Sea

The Waddentools Swimway project focused on fish in the Wadden Sea, focusing on previously unexplored habitats such as the deeper parts, shellfish beds and the edges of the mudflats. The research mapped how different fish species use various habitats, which areas are crucial and what the impact of climate change may be on fish populations. These insights are valuable for the future management of the Wadden Sea.

‘With this project, we have started to fill important knowledge gaps,’ says scientific coordinator Ingrid Tulp. ‘This mainly concerns species not well covered by regular monitoring, such as larger fish (sea bass, harders, sharks), school-forming fish (herring, sprat) and fish in little-studied areas, such as salt marshes and mussel beds.’

Ingrid Tulp continues: ‘We investigated how these species move around, what places they use, what they eat and how they evolve. We also looked at how climate change affects their living conditions. For instance, we discovered that sea bass swim to the English Channel in winter but return to their familiar spot in the Wadden Sea every summer, and that fish in marsh creeks depend on freshwater supply. In addition, the deeper channels of the Wadden Sea are essential for small pelagic fish and the birds that depend on them.’

Intensive cooperation for Wadden Sea research

The Wadden Mosaic project is a collaboration between Natuurmonumenten, the University of Groningen (RUG) and the Royal Netherlands Institute for Sea Research (NIOZ). It is funded by the Wadden Fund, Rijkswaterstaat and the provinces of Groningen, Friesland and North Holland.

The Swimway Wadden Sea project is a collaboration between NIOZ, RUG, Wageningen Marine Research, the Waddenvereniging, Rijkswaterstaat and Sportvisserij Nederland. The project is funded by the Wadden Fund, the Ministry of LVVN, Rijkswaterstaat and the provinces of Groningen, Friesland and North Holland.

Both projects are part of the overarching Wadden Tools project.

Nieuwe inzichten in de ecologische waarde van de Waddenzee

Vijf jaar lang hebben meer dan twintig onderzoekers nieuwe ecologische kennis verworven over de onderwaternatuur van de Waddenzee, een vaak onderbelicht maar belangrijk onderdeel van dit ecosysteem. De projecten Waddenmozaïek en Swimway Waddenzee richtten zich specifiek op dit aspect van de Waddenzeenatuur. De resultaten hebben belangrijke ontdekkingen opgeleverd over het onderwaterleven, die op 25 maart gepresenteerd worden. Daarbij ligt de nadruk op de toepassing van deze bevindingen in toekomstig beheer.

Het Waddenmozaïek-project richtte zich op de sublitorale natuur van de Waddenzee, het gebied dat permanent onder water staat. Het onderzoek concentreerde zich op soorten die in de bodem of op de zeebodem leven, zoals schelpdieren, wormen, zeesterren, krabben en garnalen. Het Swimway Waddenzee-project bracht de rol van de Waddenzee voor verschillende vissoorten in kaart, met als doel inzicht te krijgen in hun migratiepatronen en het belang van het gebied voor de biodiversiteit.

Onderzoek naar de ecologische betekenis van de wadbodem

Oscar Franken, wetenschappelijk coördinator van het Waddentools Waddenmozaïek-project, blikt terug: "Tot voor kort ontbrak een gebiedsdekkend beeld van het bodemleven in de Waddenzee. Dankzij twee grote bemonsteringscampagnes hebben we nu gedetailleerde data over de verspreiding van bijna 140 diersoorten in het sublitoraal, het altijd onder water staande deel van de Waddenzee, en hun onderlinge relaties."

Het onderzoek richtte zich op de diepere delen van de Waddenzee en bracht de ecologisch waardevolle gebieden in kaart. Daarnaast werden verschillende beheermaatregelen getest. Zo bleek dat complexe structuren bescherming bieden aan jonge schelpdieren, dat harde structuren op de wadbodem snel uitgroeien tot soortenrijke habitats, en werd de mogelijkheid onderzocht om ondergedoken groot zeegras te herstellen.

Ook werd de overlap tussen beschermde gebieden en ecologisch belangrijke locaties geëvalueerd. "In de diepere delen van de Waddenzee valt slechts twee procent van de ecologisch belangrijke locaties binnen beschermde gebieden", zegt Franken. Het onderzoek heeft al met al waardevolle inzichten opgeleverd."

Vissen, schelpdierbanken en de verborgen werelden van de Waddenzee

Het Waddentools Swimway-project richtte zich op vissen in de Waddenzee, met nadruk op onderbelichte gebieden zoals de diepere delen, schelpdierbanken en de randen van het wad. Het onderzoek bracht in kaart hoe verschillende vissoorten gebruikmaken van diverse habitats, welke gebieden cruciaal zijn en wat de impact van klimaatverandering op de vispopulaties kan zijn. Deze inzichten zijn waardevol voor het toekomstige beheer van de Waddenzee.

"Met dit project hebben we belangrijke kennisleemtes opgevuld", zegt wetenschappelijk coördinator Ingrid Tulp. "Dit betreft vooral soorten die buiten de reguliere monitoring vallen, zoals grotere vissen (zeebaars, harders, haaien), schoolvormende vissen (haring, sprot) en vissen in weinig onderzochte gebieden, zoals kwelders en mosselbanken."

Ingrid Tulp vervolgt: "We onderzochten hoe deze soorten zich verplaatsen, welke plekken ze gebruiken, wat ze eten en hoe ze zich ontwikkelen. Ook keken we naar de invloed van klimaatverandering op hun leefomstandigheden. Zo ontdekten we bijvoorbeeld dat zeebaars in de winter naar Het Kanaal zwemt maar elke zomer terugkeert naar zijn vertrouwde plek, en dat vis in kwelderkreken afhankelijk is van zoetwateraanvoer. Daarnaast zijn de diepere geulen van de Waddenzee essentieel voor kleine pelagische vis en de vogels die daarvan afhankelijk zijn."

Intensieve samenwerking voor onderzoek naar de Waddenzee

Het Waddenmozaïek-project is een samenwerking tussen Natuurmonumenten, de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). Het wordt gefinancierd door het Waddenfonds, Rijkswaterstaat en de provincies Groningen, Fryslân en Noord-Holland.

Het Swimway Waddenzee-project is een samenwerking tussen het NIOZ, RUG, Wageningen Marine Research, de Waddenvereniging, Rijkswaterstaat en Sportvisserij Nederland. Dit project wordt gefinancierd door het Waddenfonds, het ministerie van LVVN, Rijkswaterstaat en de provincies Groningen, Fryslân en Noord-Holland.

Beide projecten maken deel uit van het overkoepelende Waddentools-project.