Mysterie ontrafeld: Hoe superstormen reusachtige rotsblokken aan land tillen
De koe en de stier op de Bahama's
Twee rotsblokken op het Bahamaanse eiland Eleuthera trokken de bijzondere aandacht van wetenschappers. De 'koe' en de 'stier', beide een paar mensenlengtes hoog, zijn een toeristische attractie, maar vertellen sinds kort ook een verhaal over klimaatverandering. Zo'n 125 duizend jaar geleden lagen de 383 en 925 ton zware rotsblokken nog op de zeebodem vlak voor de kust. "In dit laatste interglaciale tijdperk was het warmer op aarde en hadden we een hogere zeespiegel", vertelt NIOZ onderzoeker Paolo Stocchi die als zeespiegelmodelleur aan het onderzoek meewerkte. "Het is een interessante tijd voor onderzoekers omdat we nu ook weer richting een warmer tijdperk gaan en willen weten welke gevolgen dat klimaat heeft voor onze oceanen en ons leven aan de kust."
Hogere zeespiegel vergroot de golfslagkracht
De internationale onderzoekers van instituten uit Duitsland, Amerika, Australië, Nieuw-Zeeland en Nederland wilden vooral uitzoeken hoe deze zware gevaartes zich hebben verplaatst. Uit het Mid-Holoceen zijn weinig tot geen gegevens bekend over tsunami's en ook niet over superstormen zoals orkanen Irma (2017), Sandy (2012) en Andrew (1992). Wel is het goed mogelijk dat soortgelijke stormen er toen zijn geweest. En ook is bekend hoe hoog de zeespiegel in dit geologische tijdvak is geweest. Voor Stocchi belangrijke informatie want de golfslagkracht op de kust neemt toe bij een hogere zeespiegel. Om te berekenen welk effect een hogere zeespiegel heeft op de beweging en slagkracht van golven werden de zeespiegelcijfers uit het verleden gecombineerd met de effecten van recente superstormen in de Atlantische Oceaan. Uitgaande van verschillende zeespiegelhoogtes bleek dat zowel Andrew als Sandy in staat zijn de koe en de stier op de tillen. Het onderzoek toont zelfs aan dat de huidige zeespiegel op de Bahama’s kleine rotsblokken op Eleuthera heeft verplaatst.
Meer orkanen
Het mysterie van de koe en de stier vertelt hoe weinig er nog bekend is over hoe oceanen reageren op klimaatverandering. De zeespiegel stijgt relatief langzaam, maar net als vorige onderzoeken van NIOZ Zeeonderzoek toont het aan dat kleine veranderingen van de zeespiegel enorme effecten heeft op de golfhoogte en hun slagkracht. Tegelijkertijd zorgt een warmer klimaat voor een hogere intensiteit van orkanen en veroorzaakt het mogelijk zelfs andere vormen van superstormen.
Volgens Stocchi is de boodschap van de rotsblokken op de Bahama’s simpel: "Wanneer de zeespiegel stijgt, zal de golfslagkracht op kustbarrières toenemen", problemen voor kustgemeenschappen in de toekomst. In de Nederlandse Waddenzee en Noordzee liggen geen reusachtige rotsblokken zoals op de Bahama's, maar ook daar zal een hogere zeespiegel de dijken op de proef stellen, "zelfs als er geen stormen zijn", benadrukt hij. "Het NIOZ Sea Level onderzoeksteam worden binnenkort uitgebreid om het effect van een hogere zeespiegel in combinatie met storm voor de Nederlandse kust in kaart te brengen."
Rovere, A., Casella, E., Harris, D.L., Lorscheid, T., Nandesena, N., Dyer, B., Sandstrom, M.R., Stocchi, P., D’Andrea, W.J., Raymo, M.E., Giant boulders and Last Interglacial storm intensity in the North Atlantic http://dx.doi.org/10.1073/pnas.1712433114
Kijk voor meer informatie over dit onderwerp op de NIOZ Sea Level Centre.
The Washington Post: Ancient storms could have hurled huge boulders, scientists say – raising new fears of rising seas
