~~ For Dutch, scroll down ~~

Influencing climate

Knowing what influence microbes have on our climate and, also knowing how microbes are such an integral part of marine biodiversity, Villanueva calls it ‘high time’ this field was honored with a special chair. “Microbes are key in, for example, the production of the strong greenhouse gasses”, Villanueva says. “This production is likely to increase, knowing that microbes produce these gasses in conditions without oxygen. Due to various factors, the zones without oxygen in coastal waters are increasing too. Therefore, marine microbes are becoming ever more important in the puzzle of climate change.”

Mitigators

On the same token, marine microbes may play their part in mitigating climate change as well, Villanueva stresses. “Under the right circumstances, certain microbes eat for example methane, just as they may eat carbon dioxide or nitrous oxides that are strong greenhouse gasses too. If we ever want to actively use these microbes in fighting climate change, we better study them first!”

Study of the skin

Much of the practical research Villanueva does, evolves around the membranes of bacteria and also of archaea, sometimes dubbed ‘ancient bacteria’. “By studying the membranes of these microbes, we hope to understand how they react to their environment. Just like our environment leaves a mark on our skin, this happens in microbes too. Therefore, studying the skin of fossil microbes that have lived under extreme conditions, may tell us a bit about how bacteria will respond to our changing climate as well.”

Renovating a curriculum

Villanueva will hold an endowed chair at the department of biology in the Faculty of Sciences in Utrecht University. She will also teach in Marine Sciences. “I was a bit shocked when I found out that there is hardly any biology yet in the Marine Sciences at our university”, Villanueva admits. “This may very well be one of the reasons why less Bachelor students from the Marine Sciences than expected, continue as Master students. Together with my colleagues, we will therefore renovate the curriculum of Marine sciences, making it a more comprehensive marine biology study area.”

Inspiring

Villanueva has held a position as associate professor at Utrecht University for the past three years already. “I particularly enjoy the teaching and mentoring of students, maybe even more than I like doing actual research myself”, she half-jokingly adds. “It’s all about inspiring young scientists for this fascinating field of research. And mind you, I find that relatively easy. If you can show how one drop of sea water contains millions of microbes and even a multiple number of viruses, you almost automatically get the attention of the students. Especially in The Netherlands, marine microbiology is all around you. You can even see it in the colors and the smell of the sea. If you then realize how pivotal these microbes are in our climate and our biodiversity, I can only be super proud to be the first professor on this chair in Utrecht.”

Laura Villanueva benoemd tot eerste hoogleraar Mariene Microbiologie in Utrecht

‘t Horntje, 1 november 2023 –  NIOZ-microbioloog Laura Villanueva is vandaag benoemd tot hoogleraar Mariene Microbiologie aan de Universiteit Utrecht. Ze is daarmee de allereerste hoogleraar met deze leerstoel in Utrecht. "Ik kijk er erg naar uit om wat 'zee' toe te voegen aan de microbiologie in Utrecht, en ook om wat biologie toe te voegen aan de Mariene Wetenschappen van onze universiteit", aldus Villanueva.

Klimaat beïnvloeden

Als je weet wat de invloed is van microben op ons klimaat en ook dat microben zo'n integraal onderdeel zijn van de mariene biodiversiteit, noemt Villanueva het 'hoog tijd' dat dit vakgebied wordt geëerd met een speciale leerstoel. "Bacteriën en andere microben spelen een sleutelrol in bijvoorbeeld de productie van de sterke broeikasgassen", zegt Villanueva. "Die productie zal waarschijnlijk toenemen, omdat microben deze gassen in veel gevallen produceren onder omstandigheden zonder zuurstof. Door diverse oorzaken nemen de zuurstofloze zones in kustwateren ook toe. Daarmee worden mariene microben steeds belangrijker in de puzzel van klimaatverandering."

Bestrijden

Langs diezelfde weg kunnen microben in de zeeën en oceanen ook een rol spelen bij het bestrijden van de klimaatverandering, benadrukt Villanueva. "Onder de juiste omstandigheden eten bepaalde microben bijvoorbeeld methaan, net zoals ze koolstofdioxide of stikstofoxiden kunnen eten, wat ook sterke broeikasgassen zijn. Als we deze microben ooit actief willen inzetten in de strijd tegen klimaatverandering, kunnen we ze maar beter eerst goed bestuderen!"

Bacteriehuidjes

Veel van het praktische onderzoek dat Villanueva doet, draait om de membranen van bacteriën en ook van archaea, de zogenoemde 'oerbacteriën'. "Door de membranen van deze microben te bestuderen, hopen we te begrijpen hoe ze reageren op hun omgeving. Net zoals onze omgeving sporen achterlaat op onze huid, gebeurt dit ook bij microben. Daarom kan het bestuderen van de huid van fossiele microben die onder extreme omstandigheden hebben geleefd, ons ook iets vertellen over hoe bacteriën zullen reageren op ons veranderende klimaat."

Vernieuwd curriculum

Villanueva krijgt een bijzondere leerstoel bij het Departement Biologie van de Universiteit Utrecht. Ze zal ook les gaan geven bij Mariene Wetenschappen. "Ik schrok nogal toen ik erachter kwam dat er tot op heden nog nauwelijks biologie wordt onderwezen binnen de Mariene Wetenschappen aan onze universiteit", geeft Villanueva toe. "Dit zou wel eens een van de redenen kunnen zijn waarom minder bachelor studenten van de mariene wetenschappen dan verwacht doorgaan als masterstudent. Samen met mijn collega's gaan we daarom het curriculum van Mariene Wetenschappen vernieuwen, zodat het een completere studie wordt."

Inspirerend

Villanueva is al drie jaar als universitair hoofddocent verbonden aan de Universiteit Utrecht. "Ik geniet vooral van het lesgeven en begeleiden van studenten; misschien nog wel meer dan van het eigenlijke onderzoek", voegt ze daar met een knipoog aan toe. "Ik wil jonge wetenschappers inspireren voor dit fascinerende onderzoeksveld. En let wel, ik vind dat relatief gemakkelijk. Als je kunt laten zien hoe één druppel zeewater letterlijk miljoenen microben en zelfs een veelvoud aan virussen bevat, krijg je bijna automatisch de aandacht van de studenten. En zeker in Nederland is mariene microbiologie bijna letterlijk overal om je heen. Je ziet het aan de kleuren en de geuren van de zee. Als je vervolgens beseft hoe cruciaal deze microben zijn voor ons klimaat en onze biodiversiteit, kan ik alleen maar supertrots zijn dat ik de eerste hoogleraar op deze leerstoel ben in Utrecht."