Growing mussels on a biodegradable stocking

Considerable losses

With the traditional method of seeding mussels, losses of up to 70 or 80 percent occur. "Especially crabs and starfish feast on the small mussels," Van den Bogaart knows. "That's why in my research I looked for ways to make those little shellfish survive better."

The stocking-with-rope-and-shells certainly proved no panacea in this regard, the researcher observed. "The survival of the mussel seed on the outside of the structure was probably higher, because the shells benefited from the 'strength of large numbers'. Also, the mussels on the stocking were already larger than on traditional installations, so they were less likely to fall prey to crabs and starfish. A third advantage was that the mussels on the stocking did not wash away as easily as loose shells 'seeded' from traditional installations."

In trials in the Wadden Sea, Van den Bogaart and colleagues saw that there were sometimes large losses even when using these artificial structures. "We think that was because in heavy weather, the small shells were crushed by the empty cockle shells, which we had put in as protection."

Aquaculture

Van den Bogaart's research with the "mussel stockings" was funded in part from an NWO aquaculture project. "We wanted to see if we could find better ways to capture mussel larvae and grow them into consumer mussels. We partially succeeded," the researcher states. "We have designed a system that allows us to both capture larvae and grow out the mussels."

 Still, mussel farmers will not start using this system just yet. The benefits are not yet great enough to change their entire business operations based on traditional MZIs. Moreover, the shellfish on a full sock also quickly run into physical limits, van den Bogaart observed. "They would only be able to grow further when you cut open the sock and give the mussel more space, but that is again quite labor intensive."

Also for nature restoration

Van den Bogaart emphasizes that this research is a valuable intermediate step and certainly not an end station. "We have learned a lot about the requirements that mussels make of their environment and about the advantages and disadvantages of different substrates. Moreover, this knowledge is not only applicable in cultivation, but also in the restoration of natural mussel reefs. Those reefs are important as habitat for many different plants and animals, they hold sediment under rising sea levels, and they break the force of currents and waves, preventing erosion. But wind, waves and currents often make it difficult for young mussels to form new reefs. So, to restore lost shell banks to nature on a large scale, this kind of artificial structures may be helpful."

Mosselen kweken op een biologisch afbreekbare sok

Een biologisch afbreekbare sok, met daarin een kern van kokostouw en lege schelpen van kokkels; dat lijkt een goed recept om mossellarven te vangen en uit te laten groeien tot kleine mosseltjes. Uit het proefschrift van Lisanne van den Bogaart, als marien bioloog werkzaam aan het NIOZ in Yerseke, blijkt dat die ‘gevulde sokken’ minstens net zo veel jonge mosseltjes vangen als de inmiddels traditionele Mossel Zaadvang Installaties’s, of MZI’s, van de kwekers. “Als je die sokken met mosselzaad vervolgens op de bodem legt, overleven de diertjes vaak zelfs veel beter dan wanneer je ze los ‘uitzaait’ op de bodem van bijvoorbeeld de Oosterschelde”, zegt Van den Bogaart. Op 26 april verdedigt zij haar proefschrift aan de Universiteit Utrecht.

Grote verliezen
Bij de traditionele manier van mosselen uitzaaien, treden verliezen op van soms wel 70 of 80 procent. “Vooral krabben en zeesterren vergrijpen zich aan de kleine mosseltjes”, weet Van den Bogaart. “Daarom heb ik in mijn onderzoek gezocht naar manieren om die kleine schelpjes beter te laten overleven.”
De sok-met-touw-en-schelpen bleek daarbij zeker geen panacee, zag de onderzoekster. “De overleving van het mosselzaad op de buitenkant van de sok was waarschijnlijk hoger, omdat de schelpdieren profiteerden van de ‘kracht van de grote aantallen’ Ook waren de mosseltjes op de sok al groter dan op de traditionele installaties, waardoor ze minder makkelijk ten prooi vielen aan krabben en zeesterren. Een derde voordeel was dat de mosseltjes op de sok minder makkelijk wegspoelen dan losse schelpen die vanaf de traditionele installaties worden ‘uitgezaaid’.”
Bij proeven op de Waddenzee, zagen Van den Bogaart en collega’s dat er ook bij gebruik van de sok soms grote verliezen waren. “We denken dat dat kwam doordat de kleine schelpjes bij zwaar weer werden gecrushed door de lege kokkelschelpen, die we juist als bescherming en hechtmateriaal erin hadden gedaan.”

Mosselkwekers
Het onderzoek met de ‘mosselsokken’ van Van den Bogaart is onder andere gefinancierd vanuit een aquacultuurproject van NWO. “We wilden kijken of we betere manieren konden vinden om mossellarfjes in te vangen en uit te laten groeien tot consumptiemosselen. Dat is dus deels gelukt”, stelt de onderzoekster. “We hebben een systeem ontworpen waarmee we zowel larven kunnen vangen, als de mosselen kunnen laten uitgroeien.”
 Toch zullen de mosselkwekers nog niet met dit systeem aan de slag gaan. De voordelen zijn nog niet groot genoeg om hun hele bedrijfsvoering op basis van de traditionele MZI’s overboord te zetten. Bovendien lopen de schelpdieren op een volle sok ook snel tegen de grenzen aan, zag de promovenda. “Dan zouden ze pas verder kunnen groeien wanneer je de sok openknipt en je de mossel meer ruimte geeft, maar dat is dus weer vrij arbeidsintensief.”

Ook voor natuurherstel
Van den Bogaart benadrukt dat dit onderzoek een waardevolle tussenstap is en zeker geen eindstation. “We hebben veel geleerd over de eisen die mosselen stellen aan hun omgeving en over de voor- en nadelen van verschillende substraten. Bovendien is deze kennis niet alleen toepasbaar in de kweek, maar ook bij het herstel van natuurlijke mosselriffen. Die riffen zijn belangrijk als habitat voor veel verschillende planten en dieren, ze houden sediment vast onder de stijgende zeespiegel en ze breken de kracht van de stroming en de golven, waardoor ze erosie voorkomen. Maar door wind, golven en stroming is het voor jonge mosseltjes vaak lastig om nieuwe riffen te vormen. Om op grote schaal verdwenen schelpenbanken in de natuur te herstellen, zijn dus dit soort kunstgrepen nodig.”