Salt marshes in the Westerschelde (near Rilland). Photo Edwin Paree.

~~ voor Nederlands scroll naar beneden ~~ for Dutch scroll down ~~

Biodiversity
The task of restoring nature and combating biodiversity loss is the reason why the Hedwige and Prosper polder had to be de-poldered. Land reclamation for agriculture and industry, as well as deepening of the channel, has put the tidal nature in the Western Scheldt under severe pressure. As a result, the areas of the submerged mudflats suitable for foraging birds and fish have declined sharply. Salt marshes, land outside the dikes with rare plants and animals, are also under severe pressure. Now mudflats and salt marshes can once again grow in the 465 hectares of the former Hedwige and Prosper polder - a major step in restoring nature and biodiversity.

Daily flooded and raised above sea level
In the coming years, most of the area will consist of mudflats, unvegetated soft mud full of bottom-dwelling animals. Gradually, the mudflats will overgrow over the coming decades. Silt will stay behind between the vegetation after each flood, causing the area to rise faster. Thus, slowly but surely, creating an area higher than the average sea level.

Elevation map of Dutch Flanders. It clearly shows that the polders surrounded by dikes are low-lying (green and blue colours). The dikes are high (dark orange). The areas outside the dikes such as the Drowned Land of Saeftinghe are higher than the average sea level (orange). The low (light green) Hedwige polder lies just south-east of this area. In 50 years, the polder will also be much higher, because it will be raised by the sea. Source: Algemeen Hoogtebestand Nederland.

Nature itself builds a safe coast
Van Belzen: “The beauty of this project is the fact that we are letting nature itself build a safe coastal defence. One that even grows with rising sea levels.” Due to climate change, we expect an increase in extreme weather. Dikes without vegetated foreshores must be able to withstand huge waves and water pressure. But salt marshes soften the waves during a storm, so that dikes behind the salt marshes do not have to be raised as high, as sea levels rise.

Salt marshes store a lot of CO2
“There is another big advantage,” says van Belzen. “The vegetated salt marshes also capture large amounts of  CO2 in the soil, much more than forests. This is of great importance. If some of the man-made  CO2 can be reabsorbed by nature, it can help minimize climate change.”

Land teruggeven aan de zee: klinkt eng maar biedt veilige, biodiverse kust

Er is ruim 30 jaar over gepraat en gesteggeld, maar eind deze maand zijn de graafmachines klaar met het verwijderen van de dijken van de Hedwige- en Prosperpolder. Op het ritme van het getij stroomt het zeewater nu weer via de Westerschelde het gebied in met vloed en er weer uit met eb. In de aanloop naar het weer binnenlaten van de zee, maakten onderzoekers van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) modellen over de te verwachten veranderingen van het landschap. “We zijn ontzettend benieuwd hoe goed onze modellen blijken te kloppen,” aldus Johan van de Koppel, ecoloog van het NIOZ in Yerseke. De eerste tien jaar ontstaat volgens collega-onderzoeker Jim van Belzen “een nat natuurgebied met veel bodemdieren, steltlopers en watervogels terwijl heel langzaam slib en zand het gebied vullen en een typische schorvegetatie zich vestigt."

Biodiversiteit
De opgave voor natuurherstel en het tegengaan van biodiversiteitsverlies is dé reden dat de ontpoldering van de Hedwige- en Prosperpolder moest plaatsvinden. Door inpolderingen voor landbouw en industrie en ook door het verdiepen van de vaargeul is de getijdennatuur in de Westerschelde sterk onder druk komen te staan. Hierdoor is het modderige oppervlak van de onderlopende slikken dat geschikt is voor het zoeken naar voedsel door vogels en vissen, sterk achteruitgegaan. Ook schorren, buitendijks land met zeldzame planten en dieren, staan erg onder druk. Nu er in de 465 hectare van de Hedwige- en Prosperpolder weer slikken en schorren kunnen groeien, wordt er een stap gezet voor het herstel van natuur en biodiversiteit.

Dagelijks overstroomd en opgehoogd tot boven zeeniveau
De komende jaren bestaat het grootste deel van het gebied uit slikken; onbegroeide zachte modder vol bodemdieren. Deze slikken begroeien in de komende decennia geleidelijk. Slib blijft na elke vloed achter tussen de vegetatie waardoor het gebied sneller ophoogt. Zo ontstaat langzaam maar zeker een gebied dat hoger is dan het gemiddelde zeeniveau.

Hoogtekaart van Zeeuws-Vlaanderen. Duidelijk is te zien dat de binnendijkse polders laag liggen (groene en blauwe kleuren). De dijken zijn hoog (dus donkeroranje). Buitendijks gebied zoals het Verdronken land van Saeftinghe ligt hoger dan de gemiddelde zeespiegel (oranje). De lage (lichtgroene) Hedwigepolder ligt ten zuidoosten van het Verdronken land van Saeftinghe . Over 50 jaar zal dit gebied ook veel hoger liggen, doordat het wordt opgehoogd door de zee. Bron: Algemeen Hoogtebestand Nederland.

De natuur bouwt zelf een veilige kust
Van Belzen: “Het mooie van dit project is het feit dat we de natuur zelf een veilige kustverdediging laten bouwen. Eentje die zelfs met de stijgende zeespiegel mee kan groeien.” Door klimaatverandering verwachten we vaker extreem weer. Dijken zonder schorren – begroeid voorland – ervoor, moeten enorme golven en waterdruk kunnen hebben. Maar schorren dempen de golven tijdens een storm zodat dijken achter de schorren minder hoeven te worden opgehoogd als de zeespiegel stijgt.

Schorren slaan veel CO2 op
“Er is nog een groot voordeel,” zegt Van Belzen. “De begroeide schorren leggen meteen ook grote hoeveelheden CO2 vast in de bodem, veel meer dan bossen. Dit is van groot belang. Als de door mensen veroorzaakte  CO2 voor een deel weer kan worden opgenomen door de natuur, kan dit helpen om klimaatverandering te beperken.