€5.2 million for two nature projects providing an expansion of the WATLAS system

~~ scroll naar beneden voor Nederlands ~~ for Dutch scroll down ~~

"Bird tracking system provides fantastic opportunities for nature policy"

Today Waddenfonds announced that it is putting 5.2 million euros into two nature projects on and near the Wadden. The two projects Waakvogels and Wij en Wadvogels will provide a 2-million-euro investment into the WATLAS system.

Big questions

Rising sea levels, heat waves in seawater, disturbance by tourists or subsidence caused by salt mining. These are some of the challenges facing the Wadden Sea. Allert Bijleveld and his team, ecologists at the Royal Netherlands Institute for Sea Research (NIOZ), have been visualizing for years how these kinds of developments change life in the Wadden Sea. They affect the life of benthic animals, for example. And thus the life of birds on the tidal flats. What will birds do if the mudflats where they find their food will no longer fall dry due to sea level rise together with local subsidence?

Research data accessible to all

"The information we've been collecting for years of soil life and bird behavior is available to governments and companies," Bijleveld said. "Soil life has been mapped for years as researchers take thousands of soil samples every year and compare them to previous years. Nature management and license policies in the Wadden Sea could improve enormously if our data were used more. Especially if we are going to scale up WATLAS to the entire Wadden Sea."

Bird tracking system     

The WATLAS system tracks birds fitted with tiny transmitters. These are not just large birds such as spoonbills. They can also be tracked using standard techniques. What is unique about this system is that researchers can track even the smallest birds such as Kentish plover, sanderlings, and dunlin. The birds get a one-gram transmitter attached to their backs. They notice almost nothing. The transmitter remains in place for several months until it falls off when the birds moult and gain new feathers. The WATLAS receivers are now spread around the western part of the Wadden Sea and determine the precise position of the birds every few seconds.

Tracking birds from behind your desk

Bijleveld: "A few times a year we catch hundreds of birds on the tidal flats and provide them with a transmitter. That is heavy night work on the mud flats. Then the system does the rest. From behind my desk, I can track the birds. I can compare their positions with the tides in the Wadden Sea. This way we can analyze their foraging behavior and their use of the area."

Great potential

Over the years, Bijleveld and his team have already made several discoveries about the behavior of Red knots. In the coming years, it will become clearer how much effect climate change has on shorebirds. The question is whether their behavior will allow them to adapt to changes. "For example, our team discovered that adventurous individuals find new food sources which other individuals in the group might take over later," Bijleveld said. "Now that WATLAS has been proven with red knots, we are tracking multiple bird species such as curlews and the most common bird in the Wadden Sea, the dunlin."

The best information for wildlife management

The small transmitters are now being serially built and passed the infancy stage. They require less maintenance now. With support from the Waddenfonds, Bijleveld will expand the WATLAS system across the entire Dutch Wadden Sea. The datasets from recent years are available to governments, researchers and companies. Together with the datasets on soil life, this offers new possibilities for environmental impact assessments, enforcement and nature management in the Wadden Sea.

Waddenfonds steekt 5,2 miljoen euro in twee natuurprojecten

“Vogelvolgsysteem levert fantastische mogelijkheden voor natuurbeleid”

Het Waddenfonds steekt 5,2 miljoen euro in twee natuurprojecten op en bij het Wad. De twee projecten Waakvogels en Wij en Wadvogels zullen een investering betekenen van 2 miljoen euro voor het WATLAS-systeem. Jaren is gewerkt aan deze unieke techniek om kleine vogels in de westelijke Waddenzee te kunnen volgen. Het monitoren van vogels is heel belangrijk als je wilt weten wat er gebeurt met het leven in de Waddenzee. Zeker nu het ecosysteem verandert door klimaatverandering en andere menselijke invloeden. Het vogelvolgsysteem WATLAS is vanaf dit jaar beschikbaar voor iedereen die het in wil zetten voor vogelonderzoek en de onderzoeksgegevens kunnen door iedereen gebruikt worden.

Grote vragen

Een stijgende zeespiegel, hittegolven in het zeewater, verstoring door toeristen of bodemdaling door zoutwinning. Dat is een deel van de uitdagingen waar de Waddenzee voor staat. Allert Bijleveld en zijn team, ecologen bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ), brengen al jaren in beeld hoe dit soort ontwikkelingen het leven in de Waddenzee veranderen. Ze beïnvloeden bijvoorbeeld het leven van bodemdiertjes. En daarmee het leven van de vogels op het wad. Wat gaan vogels doen als de wadplaten waar ze hun eten vinden niet meer droog zullen vallen door zeespiegelstijging samen met lokale bodemdaling.

Onderzoeksgegevens voor iedereen toegankelijk

“De informatie die we al jaren verzamelen van het bodemleven en het vogelgedrag zijn beschikbaar voor overheden en bedrijven,” zegt Bijleveld. “Het bodemleven wordt al jaren in kaart gebracht doordat onderzoekers jaarlijks duizenden bodemmonsters nemen en vergelijken met voorgaande jaren. Natuurbeheer en vergunningenbeleid in de Waddenzee kunnen enorm verbeteren als meer gebruik van onze data wordt gemaakt. Helemaal als we WATLAS gaan opschalen naar de hele Waddenzee.”

Vogelvolgsysteem         

Het WATLAS-systeem volgt vogels die van piepkleine zendertjes worden voorzien. Het gaat hier niet alleen om grote vogels zoals lepelaars die ook met andere technieken gevolgd kunnen worden. Het unieke van dit systeem is dat onderzoekers juist ook de kleinste vogels zoals strandplevieren, drieteenstrandlopers en bonte strandlopers kunnen volgen. De vogels krijgen een zendertje van een gram op hun rug geplakt. Daar merken ze bijna niks van. Het zendertje blijft enkele maanden zitten tot het eraf valt als de vogels in de rui zijn en nieuwe veren krijgen. De ontvangers van WATLAS staan nu verspreid rond het westelijk deel van de Waddenzee en bepalen de positie van de vogels elke paar seconden tot op de meter nauwkeurig.

Vogels volgen van achter je bureau

Bijleveld: “Een paar keer per jaar vangen we honderden vogels op het wad en voorzien we ze van een zendertje. Dat is zwaar nachtelijk werk op het wad. Daarna doet het systeem de rest. Van achter mijn bureau kan ik de vogels volgen. Ik kan hun posities vergelijken met het getij in de Waddenzee. Zo kunnen we hun voedselzoekgedrag en hun gebruik van het gebied analyseren.”

Grote potentie

Over de jaren heeft Bijleveld met zijn team al verschillende ontdekkingen gedaan aan het gedrag van Kanoeten. In de komende jaren zal klimaatverandering steeds duidelijker effecten hebben op wadvogels. De vraag is of hun gedrag ze in staat stelt zich aan te passen aan veranderingen. “Ons team ontdekte bijvoorbeeld dat avontuurlijk ingestelde individuen nieuwe voedselbronnen vinden die volgers in de groep later over zouden kunnen nemen,” aldus Bijleveld. “Nu WATLAS beproefd is met kanoeten, volgen we meerdere vogelsoorten zoals wulpen en de meest voorkomende vogel in de Wadden, de bonte strandloper.”

De beste informatie voor natuurbeheer

De kleine zendertjes worden nu seriematig gebouwd. De kinderziekten zijn eruit en ze vergen minder onderhoud. Bijleveld zal met ondersteuning van het Waddenfonds het WATLAS-systeem uitbreiden over de hele Nederlandse Waddenzee. De datasets van de afgelopen jaren zijn beschikbaar voor overheden, onderzoekers en bedrijven. Samen met de datasets over het bodemleven, biedt dat nieuwe mogelijkheden voor milieueffectrapportages, handhaving en natuurbeheer in de Waddenzee.