ONDERZOEK NAAR EXTREME DROOGTE VOOR DE NEDERLANDSE WATERSECTOR

Begin april startte een nieuw project van de Blauwe Route binnen de zogeheten ‘Kleine projecten’ van de Nationale Wetenschapsagenda (NWA). De titel: Extreme droogte en de Nederlandse watersector: impacts en adaptatie. Bij het project zijn onderzoekers betrokken van onder meer de Universiteit Utrecht, Deltares, het KNMI, KWR, TNO en NIOZ, die samenwerken in de NWA Blauwe Route.

Onderzoeksleider Marc Bierkens, hoogleraar Hydrologie aan de Universiteit Utrecht en werkzaam bij Deltares, licht toe waarom het onderzoek juist nu van belang is: “Nooit eerder hebben we waargenomen dat er in Nederland drie zomers achter elkaar met zulk droog en warm weer zijn voorgekomen. De zomers van 2018, 2019 en 2020 bieden daarom een unieke opeenvolging, met schadelijke gevolgen voor uiteenlopende sectoren zoals de landbouw, transport via schepen, drinkwaterproductie, energie, industrie en ecosystemen.”

Door historische ontwikkelingen is Nederland erop gericht om overtollig water zo snel mogelijk af te voeren. Bierkens: “Dat is in het natte seizoen van groot belang om droge voeten te houden, maar in tijden van droogte speelt het ons parten. Naar schatting hebben de records alleen al in 2018 gezorgd voor een directe schade van tussen 375 en 1900 miljoen euro aan landbouw, en tussen 65 en 155 miljoen euro aan scheepstransport. De schade aan ecosystemen op land en in het water zijn lastiger in geld uit te drukken, maar waren eveneens enorm.”

Nederlands Deltaprogramma

Het is te verwachten dat in de toekomst vaker meerjarenrecords gebroken zullen worden: klimaatverandering maakt periodes van droogte waarschijnlijker. Het is van belang dat de mogelijke gevolgen daarvan inzichtelijk gemaakt worden. “Het Deltaprogramma Zoetwater houdt zich bezig met de aanpassing van het watersysteem aan klimaatverandering. Maar door de geringe lengte van de historische waarnemingsreeksen en de afwezigheid van zulke extreme opeenvolging van droge jaren in klimaatprojecties, is het Deltaprogramma nog niet in staat geweest de effecten van extreme meerjarendroogtes zoals in de jaren 2018 tot 2020 te analyseren”, vertelt Bierkens. “Die analyses worden in het project voor het eerst gedaan.”

Drie subdomeinen verbinden

De onderzoekspartners analyseren de gevolgen van droogte binnen drie subdomeinen: terrestrische zoetwatersystemen, de maritieme sector, en zee- en kustsystemen. Bierkens: “Door de resultaten van de drie subdomeinen aan elkaar te verbinden, ontstaat een coherent beeld van de mogelijkheden van het Nederlandse watersystem om zich aan te passen aan huidige en toekomstige extreme droogtes en hittegolven.”