'NOORDZEETRANSITIE IN HARMONIE' VERBINDT ONMISBARE BELANGHEBBENDEN

Bij het voorgestelde zesjarige onderzoek binnen de Blauwe Route zijn wetenschappers, bedrijven, ngo’s en ministeries betrokken. “En dat is hard nodig”, zegt biologisch oceanograaf Myron Peck van het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ). “Want de druk op de Noordzee zal alleen maar toenemen. Verschillende factoren spelen daarin een rol: aquacultuur van schelpdieren en zeegroente en het opwekken van duurzame energie. In 2023 wordt bijvoorbeeld 4,5 GigaWatt windenergie opgewekt, maar in 2030 zal dat waarschijnlijk 11,5 GigaWatt zijn. Daarnaast kunnen drijvende zonnepanelen in potentie 226 GigaWatt zonne-energie opwekken op de Nederlandse Noordzee. De sectoren visserij en natuur zullen daarvan de gevolgen ondervinden. 30% van de gebieden die van oudsher in gebruik zijn als visgebied, worden bijvoorbeeld gesloten om windparken te ontwikkelen.”

Sociaalecologische veranderscenario’s

De concurrentie om ruimte maakte het tot op heden onmogelijk om alle partijen die betrokken zijn bij de transities energie, visserij en natuur aan tafel te krijgen. De deelnemers aan ‘Noordzeetransitie in Harmonie’ is dat nu wel gelukt. Ecologen, economen, ingenieurs, sociologen en juristen willen samen met belanghebbenden werken aan sociaalecologische veranderscenario’s met risico’s en kansen voor de drie sectoren gedurende de komende decennia.

Peck: “Door samen te werken met stakeholders kunnen we risicoanalyses opleveren die geschikt zijn voor de bedrijven en beleidsmakers. Met die trans-disciplinaire aanpak verbinden we wetenschap met de maatschappij. Via blauwe groei willen we een duurzame Noordzee creëren die welvaart biedt aan de Nederlandse bevolking en in het bijzonder aan kustgemeenschappen.” Peck is blij met de steun van de ministeries van LNV en Infrastructuur en Watermanagement. “De financiële bijdrage van beleidsmakers zal helpen om toekomstige ontwikkelingen in de Nederlandse Noordzeeregio richting te geven.

Multisectoriële visie nodig

“De sectoren energie, visserij en natuurbescherming kijken nu nog heel erg vanuit hun eigen sector naar hoe de Noordzee eruit zou moeten zien. Dat leidt tot conflicten”, zegt Simon Bush, hoogleraar Milieubeleid aan Wageningen University & Research (WUR). “Het Nederlandse deel van de Noordzee is waarschijnlijk één van de meest intensief gebruikte zeeën ter wereld. Je moet regelgeving hebben, maar ook een gedeelde visie. Niet meerdere sectorale visies, maar één multisectoriële visie die alle drie de transities tegelijkertijd mogelijk maakt.”

Het onderzoeksconsortium hoopt de relaties tussen sectoren te versterken, een gedeelde visie te creëren op ruimtelijke ordening en innovatie te stimuleren in beleid en uitvoering. Dat moet gebeuren in verschillende werkpakketten, elk met hun eigen focus. Het doel daarbij is om methodes en maatregelen te ontwikkelen voor uiteenlopende vraagstukken op het gebied van ruimtelijke ordening, om duurzame oplossingen te implementeren en managen, om intelligente financiële instrumenten te gaan inzetten en juridische problemen door wetgeving te temperen.

Impact genereren via stakeholder engagement

Het werkpakket ‘Stakeholder engagement’ is van groot belang voor het slagen van het onderzoek. Marien ecoloog Serena Rivero van Stichting De Noordzee coördineert dat deel van het project. “Dit onderzoek is oplossingsgericht: het wil kansen zoeken en risico’s in kaart brengen. Dat is niet alleen belangrijk voor natuurbescherming. Voor vissers is het noodzakelijk om onderdeel uit te maken van de transitie naar een duurzame voedselproductie, zodat zij ook in de toekomst kunnen blijven vissen. Bovendien is de transitie voor hen ook cultureel.”

Met het project Noordzeetransitie in Harmonie zijn de veranderingen volgens Rivero mogelijk via een science-based samenwerking. “Dat is precies waar wij als maatschappelijke organisatie op zijn gericht. Wij vinden de toepassing belangrijk en hopen de wetenschappelijke resultaten te helpen omzetten naar beleid. Via stakeholder engagement kun je impact genereren.”

Start internationale coördinatie

Ook versterken de onderzoekers de samenwerking met andere landen rondom de Noordzee. Peck: “Ruimtelijke ordening op zee is nog niet goed gecoördineerd door de onderlinge landen, terwijl een land via het gebruik van een eigen stukje Noordzee wel degelijk andere delen beïnvloedt. Bovendien hebben de diverse landen dezelfde doelstellingen: beschermen van de biodiversiteit met behoud van voedselproductie en een duurzame energievoorziening. We staan daarom in nauw contact met wetenschappers in de landen rondom de Noordzee, die ons adviseren over hun nationale beleid en activiteiten. Dit onderzoeksprogramma kan een de coördinatie versterken tussen landen die afhankelijk zijn van de Noordzee.”

Beoordeling door NWO

Het onderzoeksvoorstel wordt momenteel beoordeeld door NWO in het kader van de NWA-call Onderzoek op Routes door Consortia. Peck benadrukt de relevantie van het project. “Dit nieuwe onderzoeksconsortium biedt een uniek en nieuw raamwerk voor overheden, bedrijven en ngo’s om samen te werken. We willen een structuur bouwen waarbinnen partijen met elkaar kunnen communiceren. Alleen zo kun je de duurzame inrichting van de Noordzee tot een succes maken.”