Royal Netherlands Institute for Sea Research

Oxygen depletion and dead zones

Animals that live in the sea also need oxygen. The oxygen concentration in the sea decreases because the water is increasingly stratified and does not mix well. The upper, oxygen-rich layer is becoming fresher, due to the increasing inflow of meltwater from the land and increasing precipitation. The contrast with the deeper, oxygen-poor, salty water becomes stronger. The mixing of these layers decreases, which means that oxygen cannot penetrate deeper waters as easily. 

In coastal areas, nutrients from agriculture and urban areas that end up in the sea stimulate algal growth at the water surface. When the algae die and sink, bacteria break them down, consuming oxygen in the process. The more algae, the more decomposition, the lower the oxygen levels. As a result, so-called dead zones - are increasing. 

What consequences does it have? 

Many organisms migrate towards the poles when the seawater gets warmer. Species often live within a certain temperature range. As the water changes, their ideal habitat shifts. The species that can, try to move accordingly. But for many fixed organisms, such as corals, this is difficult. 

Development of oxygen depletion in the Baltic Sea over time. Image: European Environment Agency (EEA)

Zuurstofloosheid  

Ook dieren die in zee leven hebben zuurstof nodig. Het zuurstofgehalte in zee neemt af omdat het water in toenemende mate gelaagdheid vertoont en niet goed mengt. De bovenste, zuurstofrijke laag wordt zoeter, door de toenemende instroom van smeltwater van het land, en door de toenemende neerslag. Het contrast met het diepere, zuurstofarme, zoute water wordt sterker. De menging van die lagen neemt af, waardoor zuurstof minder makkelijk in diepere wateren doordringt. 

In kustgebieden speelt mee dat voedingsstoffen vanuit landbouw en stedelijke gebieden die in zee belanden, algengroei aan het wateroppervlak stimuleren. Als de algen sterven en zinken, breken bacteriën ze af, waarbij ze zuurstof verbruiken. Hoe meer algen, hoe meer afbraak, hoe minder zuurstof. Hierdoor groeien de zuurstofloze gebieden – de zogenaamde dead zones. 

Wat voor gevolgen heeft het? 

Veel organismen trekken als het zeewater warmer wordt richting de polen. Soorten leven vaak binnen een bepaald temperatuur-bereik. Als het water opwarmt, verschuift hun ideale leefgebied dan ook. De soorten die kunnen, proberen mee te bewegen. Maar voor veel vastzittende organismen, zoals koralen, is dat lastig. 

Formation of the Gulf of Mexico Dead Zone. Image: Dan Swenson, Flickr.